Τελ. ενημέρωση:
17-Nov-2000

Αρχ Ελλ Ιατρ, 17(2), Μάρτιος-Απρίλιος 2000, 161-170

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Ανάπτυξη διαγνωστικής μεθόδου για την ανάλυση του γονιδίου BRCA1
σε Ελληνικές οικογένειες με ιστορικό καρκίνου μαστού-ωοθηκών*

E. ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ,¹ Χ. ΚΡΟΥΠΗΣ,² Α. ΛΑΔΟΠΟΥΛΟΥ,¹
Α. ΠΑΝΤΑΖΙΔΗΣ,¹ Δ. ΜΠΟΥΜΠΑ,1 Ε. ΛΙΑΝΙΔΟΥ,² M. PETERSEN,³
Λ. ΦΛΩΡΕΝΤΙΝ,⁴ Γ. ΦΟΥΝΤΖΗΛΑΣ,^5,6 Δ. ΓΙΑΝΝΟΥΚΑΚΟΣ¹

¹ Εργαστήριο Μοριακής Διαγνωστικής, Ι/Ρ-ΡΠ, ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος»
² Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας, Τμήμα Χημείας, Πανεπιστήμιο Αθηνών
³ Τμήμα Γενετικής, Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού
⁴ Κέντρο Μοριακής Βιολογίας και Κυτταρογενετικής ΆλφαLab
⁵ Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ, Ιατρική Σχολή ΑΠΘ
⁶ Ελληνική Συνεργαζόμενη Ογκολογική Ομάδα

ΣΚΟΠΟΣ της παρούσας μελέτης ήταν, αρχικά, η καταγραφή των κυριοτέρων μεταλλάξεων του γονιδίου BRCA1 στον Ελληνικό πληθυσμό και, στη συνέχεια, ο σχεδιασμός διαγνωστικής μεθόδου για το χαρακτηρισμό των μεταλλάξεων αυτών σε ασθενείς ή υγιή άτομα, που ανήκουν σε οικογένειες υψηλού κινδύνου για καρκίνο του μαστού ή των ωοθηκών.
ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Αρχικά, απομονώθηκε γενομικό DNA ασθενών που ανήκουν σε οικογένειες με ιστορικό δύο ή περισσοτέρων περιπτώσεων καρκίνου του μαστού σε ηλικία μικρότερη των 50 ετών ή καρκίνου ωοθηκών ανεξαρτήτως ηλικίας. Στη συνέχεια, αναλύθηκε το εξόνιο 11 του γονιδίου BRCA1 με τη μέθοδο ταυτοποίησης θέσεων πρόωρου τερματισμού της πρωτεϊνικής σύνθεσης (Protein Truncation Test, PTT). Τα υπόλοιπα εξόνια αναλύθηκαν με απευθείας ανάγνωση της αλληλουχίας τους.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Ταυτοποιήθηκαν 3 παθογόνες μεταλλάξεις, οι 3741insA, 1623del5-ΤΤΑΑΑ και 3099delT, σε σύνολο 19 ασθενών. Σύμφωνα με τα στοιχεία της διεθνούς βάσης δεδομένων BIC, η πρώτη μετάλλαξη έχει καταγραφεί μόνο μία φορά σε μια Tουρκική οικογένεια στη Γερμανία, η δεύτερη έξι φορές και η τρίτη είναι μια νέα μετάλλαξη. Επίσης, ταυτοποιήθηκαν τρεις γνωστοί πολυμορφισμοί του γονιδίου BRCA1, οι Ε1038G (exon 11), P871L (exon 11), S1613G (exon 16), μια γνωστή μετάλλαξη του εσονίου 18 (IVS18+ 65 G>A), καθώς και μια άλλη περιοχή στο εσόνιο 16 με δύο μεταλλάξεις (IVS16-68 G>A, IVS16-92 G>Α), οι οποίες δεν κατηγοριοποιήθηκαν και δεν έχουν αναφερθεί.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η πιλοτική αυτή μελέτη έδειξε ότι (α) παθογόνες μεταλλάξεις του γονιδίου BRCA1 εντοπίζονται και στον Ελληνικό πληθυσμό, (β) γνωστοί πολυμορφισμοί του γονιδίου βρίσκονται και στον Ελληνικό πληθυσμό, (γ) ο συνδυασμός των μεθόδων PTT και αυτόματης ανάγνωσης της αλληλουχίας του DNA καθιστά δυνατή την ανίχνευση σπάνιων μεταλλάξεων σε πολύ σύνθετα γονίδια με σχετικά χαμηλό κόστος και (δ) η μεθοδολογία αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί διαγνωστικά σε οικογένειες με ιστορικό καρκίνου μαστού/ωοθηκών.

Λέξεις ευρετηρίου: BRCA1, Οικογενής καρκίνος μαστού, ωοθηκών.