Τελ. ενημέρωση:
28-Jul-2000

Αρχ Ελλ Ιατρ, 16(6), Νοέμβριος-Δεκέμβριος 1999, 580–589

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Συσχέτιση των πρωτεϊνών bcl-2 και bax με την απόπτωση
στα αδενώματα της υπόφυσης του ανθρώπου

Δ. ΣΑΜΠΑΖΙΩΤΗΣ,¹ Γ. ΚΟΝΤΟΓΕΩΡΓΟΣ,¹ Ν. ΚΑΠΡΑΝΟΣ^2
1Παθολογοανατομικό Εργαστήριο, ΠΓΝΑ «Γεώργιος Γεννηματάς»
²Μονάδα Μοριακής Παθολογικής Ανατομικής, Νοσοκομείο «Αμαλία Φλέμινγκ»

ΣΚΟΠΟΣ Το ογκογονίδιο bcl-2 και το γονίδιο bax και τα αντίστοιχα πρωτεϊνικά τους προϊόντα παίζουν σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση της απόπτωσης. Σκοπός της μελέτης ήταν η διερεύνηση της δράσης των πρωτεϊνών bcl-2 και bax και η σχέση τους με την απόπτωση σε 81 αδενώματα υπόφυσης του ανθρώπου.
ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Οι 60 περιπτώσεις λειτουργικών αδενωμάτων περιελάμβαναν 19 σωματοτρόπα, 16 γαλακτοτρόπα, 10 μικτά σωματοτρόπα-γαλακτοτρόπα και 15 κορτικοτρόπα αδενώματα. Οι υπόλοιπες 21 περιπτώσεις αφορούσαν κλινικώς μη λειτουργικά αδενώματα. Οι πρωτεΐνες bcl-2 και bax μελετήθηκαν ανοσοϊστοχημικά και τα αποτελέσματα ποσοτικοποιήθηκαν με τη χρήση συστήματος Histoscore (HSC), που υπολογίστηκε από το γινόμενο του βαθμού του ποσοστού θετικών κυττάρων (1–4) με το βαθμό έντασης της χρώσης (1–3). Τα αποπτωτικά κύτταρα ανιχνεύθηκαν με την τεχνική in situ σήμανσης των τελικών υδροξυλομάδων του DNA (ISEL) σε τομές παραφίνης και υπολογίστηκε ο αποπτωτικός δείκτης (ΑΔ).
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Η πρωτεΐνη bcl-2 ανιχνεύθηκε σε 58% των όγκων, που αφορούσαν 32 (53,5%) λειτουργικά και 15 (71,5%) μη λειτουργικά αδενώματα. Η πρωτεΐνη bax ανιχνεύθηκε σε 65 (80%) συνολικά όγκους, από τους οποίους 50 (83,5%) ήταν λειτουργικοί και 15 (71,5%) μη λειτουργικοί. Το bcl-2 HSC ήταν υψηλότερο στα μη λειτουργικά (4,95) από ό,τι στα λειτουργικά (2,76) αδενώματα σε βαθμό στατιστικώς σημαντικό (P=0,02). Όσον αφορά το bax HSC, δεν βρέθηκε στατιστικώς σημαντική διαφορά μεταξύ λειτουργικών (5,91) και μη λειτουργικών (5,58) αδενωμάτων. Συνολικά, 45 από τα 81 (55,5%) αδενώματα περιελάμβαναν θετικούς αποπτωτικούς πυρήνες με την τεχνική ISEL. Τα λειτουργικά αδενώματα είχαν υψηλότερο ΑΔ (5,7%) από ό,τι οι μη λειτουργικοί όγκοι (1,92%) και αυτή η διαφορά ήταν στατιστικώς σημαντική (P=0,03). Το υψηλότερο ποσοστό θετικών πυρήνων παρατηρήθηκε στα κορτικοτρόπα αδενώματα (6,81%), ακολουθούμενα από τα γαλακτοτρόπα (5,57%), σωματοτρόπα (5,51%) και μικτά σωματοτρόπα-γαλακτοτρόπα (4,59%) αδενώματα. Παρατηρήθηκε αντίστροφη σχέση του ΑΔ με την έκφραση της πρωτεΐνης bcl-2 σε όλους σχεδόν τους τύπους αδενωμάτων και σε στατιστικώς σημαντικό βαθμό μόνο στα κορτικοτρόπα αδενώματα (P=0,02). Αντίθετα, ο βαθμός της απόπτωσης δεν έδειξε να σχετίζεται με την έκφραση της πρωτεΐνης bax.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η απόπτωση απαντά κυρίως στα λειτουργικά αδενώματα, με στατιστικώς σημαντική διαφορά από τα μη λειτουργικά. Η έκφραση της πρωτεΐνης bcl-2 είναι χαμηλότερη σε σύγκριση με αυτή της bax και, επιπλέον, είναι στατιστικώς σημαντικά υψηλότερη στα μη λειτουργικά αδενώματα και παρουσιάζει αντίστροφη σχέση με τον αποπτωτικό δείκτη. Τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν ότι το ετεροδιμερές bcl-2/bax εμπλέκεται στη ρύθμιση των αποπτωτικών μηχανισμών στα αδενώματα της υπόφυσης του ανθρώπου.

Λέξεις ευρετηρίου: Αδένωμα υπόφυσης, Απόπτωση, bax, bcl-2, Υπόφυση.