Τελ. ενημέρωση:
24-Jan-2024

Οι πανδημίες και οι επιδημίες αποτελούν ένα κοινωνικό φαινόμενο που έχει σηματοδοτήσει διαχρονικά και την τέχνη. Η τέχνη, όπως το καθαρό νερό και η πρόσβαση σε ποιοτική υγειονομική περίθαλψη, συνιστά δείκτη πολιτισμού κάθε κοινωνίας. Η ζωγραφική, η φωτογραφία, η γλυπτική, η μουσική και η λογοτεχνία στην περίπτωση της ασθένειας παρουσιάζουν διαφορετικές εκφάνσεις της αναπαριστώντας το ταλαιπωρημένο σώμα αλλά και τον πόνο της ψυχής. Με τη μουσική ξυπνούν μνήμες, με τις εικόνες απεικονίζεται όχι μόνο το σώμα που υποφέρει αλλά και τα αισθήματα οδύνης. Η ισπανική γρίπη αποτυπώθηκε στην αυτοπροσωπογραφία του Έντβαρντ Μουνκ (Edvard Munch) και σε σκίτσο του νεκρού Γκούσταφ Κλιμτ (Gustav Klimt) από τον αγαπημένο του φίλο Έγκον Σίλε (Egon Schiele). Στη λογοτεχνία, αριστουργήματα της παγκόσμιας αλλά και της νεοελληνικής λογοτεχνίας αποτυπώνουν επιδημίες και πανδημίες που οδηγούν σε κατάρρευση του σώματος, απώλεια της υγείας και της ζωής, αλλά και της συμπόνοιας, της ενσυναίσθησης και, τελικά, της ουσίας της ηθικής ανθρώπινης υπόστασης. Από την «Πανούκλα στο Λονδίνο» του Ντάνιελ Ντεφόου (Daniel Defoe), τον «Βασιλιά Πανούκλα» του Έντγκαρ Άλαν Πόε (Edgar Allan Poe), την «Κόκκινη Πανούκλα» του Τζακ Λόντον (Jack London), την εμβληματική αλληγορική «Πανούκλα» του νομπελίστα Αλμπέρ Καμύ (Albert Camus) μέχρι τις «Νύχτες πανούκλας» του Ορχάν Παμούκ (Orhan Pamuk) που εκδόθηκαν το 2022, το πλαίσιο είναι ίδιο: ο φόβος, ο πανικός, η απάθεια και η προσπάθεια διαφυγής από τον θάνατο. Ο «Μαύρος θάνατος» του Μεσαίωνα είναι ο ίδιος ο δράκουλας και ο βρικόλακας. Στη νεοελληνική λογοτεχνία, η απομονωμένη Ελλάδα βίωσε έναν άλλο Μεσαίωνα, αυτόν της λέπρας και της Σπιναλόγκας. Μέχρι και σήμερα οι επιδημίες οδηγούν στον ρατσισμό, στον στιγματισμό και στην απανθρωποποίηση. Ο ιός της COVID-19 είναι ο κινέζικος ιός, ο ξένος ιός που έρχεται από μακριά. Στα χρόνια της σύγχρονης πανδημίας, βιβλία που σχετίζονται με αυτό το θέμα ανήκουν πλέον στα ευπώλητα.

Λέξεις ευρετηρίου: Ελληνική λογοτεχνία, Επιδημίες, Παγκόσμια λογοτεχνία, Πανδημίες.