Τελ. ενημέρωση:
09-Sep-2020

Ένα ελληνικό ιατρικό χειρόγραφο με τον τίτλο Δυναμερόν φυλάσσεται στην Εθνική Μαρκιανή Βιβλιοθήκη της Βενετίας (Cod. gr. 295) και αποτελεί αντίγραφο ενός έργου που αποδίδεται στον Αίλιο Προμώτο, έναν ιατρό ο οποίος έζησε και εργάστηκε στην Αλεξάνδρεια τον 2ο αιώνα μΧ. Αυτό το χειρόγραφο δεν πρέπει να συγχέεται με το ογκώδες Μέγα Δυναμερόν που γράφηκε τον 13ο αιώνα από τον Νικόλαο Μυρεψό και περιέχει 2667 συνταγές. Το Δυναμερόν του Αίλιου Προμώτου περιέχει 130 κεφάλαια που περιγράφουν 870 συνταγές για διάφορες ασθένειες. Για τις νεφρολογικές παθήσεις, υπάρχουν 41 συνταγές, με μείγματα από περίπου 80 βότανα. Επιπλέον, υπάρχουν έξι προϊόντα ζωικής προέλευσης και ένα ορυκτό. Ο μεγάλος αριθμός συστατικών που χρησιμοποιούνται σε κάθε συνταγή υποδηλώνει ότι ο Αίλιος Προμώτος ήταν οπαδός της επονομαζόμενης «Εμπειρικής σχολής», παρόλο που στο έργο του είναι εύκολα αναγνωρίσιμες και επιρροές από άλλες ιατρικές θεωρίες. Πολλά από τα φυτικά συστατικά που προτείνει ο συγγραφέας είναι γνωστά για τις διουρητικές, σπασμολυτικές, αναλγητικές και αντισηπτικές τους ιδιότητες. Ως εκ τούτου, είναι κατάλληλα για τη θεραπεία της νεφρολιθίασης, της στραγγουρίας, της δυσουρίας, της αιματουρίας, καθώς και των φλεγμονών των νεφρών και της ουροδόχου κύστης. Ορισμένες από τις συνταγές περιέχουν συστατικά με ασαφείς ιδιότητες, για τα οποία δεν είναι δυνατή η συσχέτιση με κάποια λογική θεραπευτική δράση. Υπάρχουν, μάλιστα, και παραδείγματα συνταγών με χαρακτηριστικά δεισιδαιμονίας, που παραπέμπουν σε πρακτικές μαγικών ιεροτελεστιών. Ωστόσο, όταν αξιολογείται το Δυναμερόν στο σύνολό του, το συμπέρασμα είναι ότι ο Αίλιος Προμώτος ήταν ένας πεπειραμένος και πολυμαθής ιατρός, ιδιότητες που αντανακλούν την περίφημη ιατρική παράδοση της Αλεξάνδρειας κατά την ύστερη ρωμαϊκή περίοδο. Φαίνεται ότι το Δυναμερόν αντιγράφηκε αρκετές φορές κατά τους επόμενους αιώνες, προκειμένου να χρησιμεύσει ως εγχειρίδιο θεραπευτικής, για τις κοινές ασθένειες που μπορεί να αντιμετωπίσει ένας ιατρός στην καθημερινή του πρακτική.

Λέξεις ευρετηρίου: Αίλιος Προμώτος, Αλεξάνδρεια, Δυναμερόν, Νεφρολογία, Ουρολιθίαση.