Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής

Τελ. ενημέρωση:

19-Jun-2017

Αρχ Ελλ Ιατρ, 34(3), Μάιος-Ιούνιος 2017, 390-402

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Γενετική των πελοποννησιακών πληθυσμών
και η θεωρία της εξαφάνισης των Πελοποννήσιων Ελλήνων της μεσαιωνικής περιόδου*

Γ. Σταματογιαννόπουλος,¹ A. Bose,² Α. Θεοδοσιάδης,³ Φ. Τσέτσος,² A. Plantinga,⁴ Ν. Ψαθά,⁵ Ν. Ζώγας,⁶
Ε. Γιαννάκη,⁶P. Zalloua,⁷ K.K. Kidd,⁸ B.L. Browning,^4,9 Ι.Α. Σταματογιαννόπουλος,^3,10 Π. Πάσχου,¹¹ Π. Δρινέας²
Ελληνική μετάφραση-επιμέλεια: Δ. Παπαδογιάννη
¹Division of Medical Genetics, and Departments of Medicine and Genome Sciences, University of Washington, Seattle, WA, Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ)
²Computer Sciences Department, Purdue University, West Lafayette, Indiana, ΗΠΑ
³Altius Institute for Biomedical Sciences, Seattle, WA, ΗΠΑ
⁴Department of Biostatistics, University of Washington, Seattle, WA, ΗΠΑ
⁵Division of Hematology, University of Washington, Seattle, WA, ΗΠΑ
⁶Τμήμα Αιματολογίας, Νοσοκομείο «Γεώργιος Παπανικολάου», Θεσσαλονίκη
⁷Graduate Studies and Research, Lebanese American University, Beirut, Λίβανος
⁸Department of Genetics, Yale University, School of Medicine, New Haven, CT, ΗΠΑ
⁹Department of Medicine, Division of Medical Genetics, University of Washington, Seattle, WA, ΗΠΑ
¹⁰Departments of Medicine and Genome Sciences, University of Washington, ΗΠΑ
¹¹Τμήμα Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Αλεξανδρούπολη

Η Πελοπόννησος αποτελεί ένα από τα λίκνα του κλασικού ευρωπαϊκού πολιτισμού και έχει συνεισφέρει σημαντικά στην αρχαία ευρωπαϊκή ιστορία. Η καταγωγή δε του πληθυσμού της έχει αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης. Σε μια θεωρία που έχει έντονα συζητηθεί από τους μελετητές για περισσότερα από 170 έτη, ο Γερμανός ιστορικός Jacob Philipp Fallmerayer πρότεινε ότι οι Πελοποννήσιοι της μεσαιωνικής περιόδου εξοντώθηκαν εντελώς από Σλάβους και Άβαρους εισβολείς και αντικαταστάθηκαν από Σλάβους εποίκους κατά τη διάρκεια του 6ου αιώνα μ.Χ. Στην παρούσα μελέτη χρησιμοποιούνται 2,5 εκατομμύρια σημειακών νουκλεοτιδικών πολυμορφισμών για να διερευνηθεί η γενετική δομή των πελοποννησιακών πληθυσμών σε ένα δείγμα 241 ατόμων με προέλευση από όλες τις περιοχές της χερσονήσου και να εξεταστούν οι προβλέψεις της θεωρίας της αντικατάστασης των Πελοποννήσιων της μεσαιωνικής περιόδου από Σλάβους. Ανευρίσκεται σημαντική ετερογένεια των πελοποννησιακών πληθυσμών, όπως προκύπτει από γενετικά διακριτούς υποπληθυσμούς και από κλίσεις γονιδιακής ροής εντός της Πελοποννήσου. Η ανάλυση των κύριων συνιστωσών (PCA) και η ανάλυση επιμιξίας (ADMIXTURE) έδειξαν ότι οι Πελοποννήσιοι αποτελούν σαφώς διακριτό πληθυσμό από αυτούς της σλαβικής γενέτειρας και εμφανίζουν μεγάλη ομοιότητα με τους Σικελούς και τους Ιταλούς. Χρησιμοποιώντας μια νέα μέθοδο ποσοτικής ανάλυσης του αποτελέσματος της ανάλυσης επιμιξίας βρέθηκε ότι η σλαβική καταγωγή των πελοποννησιακών υποπληθυσμών κυμαίνεται από 0,2–14,4%. Υποπληθυσμοί οι οποίοι θεωρήθηκαν από τον Fallmerayer ως σλαβικές φυλές ή ως έχοντες προέλευση από την Εγγύς Ανατολή δείχθηκε να μην έχουν σημαντική καταγωγή από καμιά από τις δύο περιοχές. Η παρούσα μελέτη απορρίπτει τη θεωρία της εξαφάνισης των Πελοποννήσιων της μεσαιωνικής περιόδου και καταδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο η Γενετική μπορεί να αποσαφηνίσει σημαντικές πτυχές της ιστορίας ενός ανθρώπινου πληθυσμού.

Λέξεις ευρετηρίου: Ανάλυση επιμιξίας, Γενετικά δίκτυα, Γενετική ιστορία, Γενετική του ελληνικού πληθυσμού, Ποσοτικοποίηση καταγωγής, Fallmerayer.