Τελ. ενημέρωση:
04-Apr-2017

Οι ευνούχοι αποτελούσαν μια πολυπληθή κοινωνική τάξη στη βυζαντινή αυτοκρατορία, και ειδικά στην αυτοκρατορική Αυλή, ενώ ο ευνουχισμός ως πράξη είχε ευρεία εφαρμογή, αν και στη βυζαντινή επικράτεια απαγορευόταν διά νόμου. Η άμεση επαφή που είχαν οι ευνούχοι με τον αυτοκράτορα, λόγω της παροικίας τους στο Μέγα Παλάτιον, τους έκανε ισχυρούς με ιδιαίτερη πολιτική επιρροή. Αναλάμβαναν την εκπαίδευση των διαδόχων ενώ ταυτόχρονα υπηρετούσαν την αυτοκρατορική Αυλή έχοντας τις θέσεις του παρακοιμώμενου, του πρωτοβεστιάριου ή του θησαυροφύλακα. Διακρίθηκαν για τις ιδιαίτερες ικανότητες που διέθεταν και είχαν τη δυνατότητα να αναρριχηθούν στα υψηλότερα ιεραρχικά και στρατιωτικά αξιώματα και να γίνουν στρατηγοί ή Πατριάρχες. Οι γυναίκες της βυζαντινής αριστοκρατίας είχαν ιατρούς ευνούχους. Ο ευνουχισμός ως πράξη είχε και τιμωρητικό χαρακτήρα, αφού εκτός του ότι αποτελούσε τιμωρία για σκλάβους και αιχμαλώτους πολέμου, συχνά ελάμβανε χώρα και στα μέλη αυτοκρατορικών οικογενειών, μιας και απέτρεπε τους απογόνους να διεκδικήσουν τον θρόνο λόγω μη αρτιμέλειας του σώματος. Την τεχνική του ευνουχισμού, με εκτομή ή καταστροφή των όρχεων, περιγράφει με σαφήνεια ο Παύλος ο Αιγινήτης, τονίζοντας την αντίθεσή του σε μια τέτοια πράξη, καθώς και την πίεση που συχνά ασκούνταν στους ιατρούς από πολιτικά πρόσωπα για να προχωρήσουν στον ευνουχισμό. Επίσης, οι συγγραφείς της περιόδου επισημαίνουν τη διαφορετικότητα των ευνούχων από τον υπόλοιπο ανδρικό πληθυσμό, αναφορικά με τις αλλαγές που προκαλούσε η έλλειψη της τεστοστερόνης λόγω της αφαίρεσης των όρχεων στην ερωτική επιθυμία, στον σωματότυπο, στο χρώμα του δέρματος, στην τριχοφυΐα, στην αύξηση του βάρους και στην οξύτητα της φωνής, μια ιδιαιτερότητα η οποία προσέδιδε ένα ιδιάζον ηχόχρωμα στις βυζαντινές ασματικές εκκλησιαστικές ακολουθίες.

Λέξεις ευρετηρίου: Βυζαντινή Ιατρική, Castration, Ευνουχισμός.