Τελ. ενημέρωση:
17-Mar-2007

Η νόσος του Parkinson είναι μια συχνή προοδευτική εκφυλιστική νόσος του κεντρικού νευρικού συστήματος, η οποία προσβάλλει περίπου το 1% των ενηλίκων ηλικίας >60 ετών. Χαρακτηρίζεται από μυϊκή δυσκαμψία, τρόμο ηρεμίας, βραδυκινησία και διαταραχές στάσης και βάδισης και οφείλεται στην εκλεκτική εκφύλιση των ντοπαμινεργικών νευρώνων της μελαινοραβδωτής οδού. Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι στην παθογένεια της νόσου εμπλέκονται τόσο περιβαλλοντικοί όσο και γενετικοί παράγοντες. Ενώ οι περισσότεροι ασθενείς εμφανίζουν τη νόσο ως σποραδική μορφή, σήμερα είναι γνωστό ότι υπάρχουν και οικογενείς μορφές της νόσου με αυτόσωμη επικρατητική ή υπολειπόμενη κληρονομικότητα. Έξι γονίδια έχουν ενοχοποιηθεί μέχρι στιγμής στην παθογένεια της νόσου (α-synuclein, parkin, UCH-L1, DJ-1, PINK1 και LRRK2), ενώ επιπρόσθετα μελετάται η συμμετοχή και άλλων γενετικών τόπων. Είναι ενδιαφέρον ότι οι πρωτεΐνες που κωδικοποιούνται από τα τρία πρώτα γονίδια σχετίζονται άμεσα με τη λειτουργία του πρωτεασώματος, είτε ως ενεργά μέρη του (parkin και ubiquitin C-terminal hydrolase L1) είτε ως διασπώμενα από αυτό μόρια (α-synuclein). Το γεγονός αυτό αποκαλύπτει τη συμμετοχή του συστήματος ubiquitin-πρωτεάσωμα στην παθογένεια της νόσου του Parkinson. Στην παρούσα ανασκόπηση γίνεται μια προσπάθεια περιγραφής της γενετικής της νόσου και των υπεύθυνων μοριακών παθογενετικών μηχανισμών, με ιδιαίτερη έμφαση στο ρόλο του συστήματος ubiquitin-πρωτεάσωμα και της α-synuclein, ενώ σχολιάζεται η σημασία των σωματίων του Lewy, που αποτελούν το κύριο παθολογοανατομικό χαρακτηριστικό στις σποραδικές περιπτώσεις και στην πλειοψηφία των κληρονομούμενων μορφών της νόσου. Η αναγνώριση και η κατανόηση των παθογενετικών μηχανισμών της νόσου του Parkinson θα οδηγήσει στο σχεδιασμό νέων θεραπευτικών προσεγγίσεων για τη νόσο.

Λέξεις ευρετηρίου: Γενετική, Γονίδια, Νόσος του Parkinson, Παθογένεια, Πρωτεάσωμα.